W Warszawskim Instytucie Zdrowia Kobiet grupa naukowców  będzie badać wpływ substancji chemicznych na funkcjonowanie układu hormonalnego u kobiet w ciąży

 

Hypiend – to nazwa międzynarodowego programu, w ramach którego badacze z trzech krajów: Polski, Belgii i Hiszpanii będą sprawdzać, jak substancje chemiczne zwane związkami endokrynnie czynnymi zaburzają funkcjonowanie układu hormonalnego kobiet w ciąży oraz małych dzieci. Komisja Europejska przeznaczyła na ten cel 7 mln euro. Polscy badacze z Warszawskiego Instytutu Zdrowia Kobiet oraz Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego będą realizować część badań dotyczącą kobiet w ciąży oraz rozwoju płodowego dzieci.

W badaniu wezmą udział kobiety i ich dzieci z Hiszpanii, Belgii i Polski

Projekt zakłada monitorowanie stanu zdrowia ponad 800 kobiet w ciąży, a później – małych dzieci przez 18 miesięcy pod kątem występowania i działania związków endokrynnie czynnych, czyli substancji chemicznych, które mają budowę podobną do niektórych hormonów, m.in. estrogenów, progesteronu czy androgenów. 

– Projekt HYPIEND ma pomóc wyjaśnić, jaki jest efekt wpływu różnych substancji chemicznych na układ hormonalny. Nadal bowiem nie wiemy, jak wpływają one na oś podwzgórze-przysadka mózgowa – mówi dr hab. n. med. Michał Ciebiera, dyrektor WIZK, kierownik projektu na Polskę, p.o. kierownika II Kliniki Położnictwa i Ginekologii CMKP.

Szkodliwe związki z produktach codziennego użytku 

Związki endokrynnie czynne (EDC) mogą znajdować się w produktach higieny osobistej i kosmetykach, żywności, napojach i środkach czyszczących. W ciągu pięciu lat zespół projektu HYPIEND będzie badał wpływ tych substancji chemicznych. Zidentyfikowano wiele substancji typu EDC, np. bisfenol A, ftalany, polichlorowane bifenyle, fluoropolimery, dioksyny. Dysruptory mogą powodować np.: niedoczynność tarczycy, przedwczesne dojrzewanie płciowe, zaburzać płodność, zmniejszać sprawność seksualną, a także przyczyniać się do powstania nowotworów złośliwych.

– Wiemy, że dysruptory endokrynnemogą mogą być wykryte m.in. w mleku, moczu, we krwi i płynie owodniowym. Na ich szkodliwe działanie bardzo narażone są młode organizmy, które dopiero się rozwijają. Osoby dorosłe wydają się być bardziej odporne, dlatego w projekcie chcemy monitorować kobiety w ciąży, a później ich małe dzieci – dodaje dr hab. n. med. Diana Massalska, ginekolożka WIZK, współbadaczka z II Kliniki Położnictwa i Ginekologii CMKP.

Szkodliwe substancje mogą dostawać się do organizmu wieloma drogami np.: drogą oddechową i wtedy najbardziej na nie narażone są osoby pracujące przy produkcji plastików, farb, lakierów czy papieru do kas fiskalnych, ale także drogą pokarmową i wtedy dostają się do organizmu z opakowań plastikowych i puszek. To przenikanie jest większe, jeżeli podgrzewamy lub gotujemy żywność, np. kaszę w woreczku. Substancje chemiczne mogą się przedostawać do organizmu także drogą przezskórną np. poprzez dotykanie paragonów fiskalnych czy potwierdzeń bankomatowych.

Kierownik polskiej części projektu, lek. Alicja Baska, dodaje, że sytuacja komplikuje się u kobiet w ciąży, ponieważ narażenie na związki endokrynnie czynne w wieku płodowym może mieć swoje skutki dopiero w wieku dorosłym, ale na razie nie znamy dokładnego związku przyczynowo-skutkowego.

– W ramach projektu zbadamy także, czy wsparcie w postaci między innymi warsztatów edukacyjnych oraz aplikacji mobilnej jest w stanie skutecznie modyfikować zachowania ciężarnych związane z ekspozycją na EDCs, a także, czy te zmiany są wystarczające do tego, by realnie wpływać na stan zdrowia i rozwój dzieci – dodaje lek. Alicja Baska, współbadaczka z ramienia Zakładu Medycyny Stylu Życia CMKP.

Dodatkową korzyścią dla kobiet przystępujących do badań jest bardzo szczegółowa diagnostyka. Pacjentki objęte programem Hypiend będą miały wykonywane w Warszawskim Instytucie Zdrowia Kobiet dodatkowe i częstsze badania krwi i moczu. Rekrutacja rozpocznie się w styczniu 2025 roku i będzie ją prowadzić WIZK. 

Pierwsze takie badanie w Polsce 

Projekt „Understanding and preventing the impact of endocrine disruptors on the hypothalamus-pituitary axis in sensitive population” realizowany jest w międzynarodowym konsorcjum HYPIEND składającym się z 14 partnerów z ośmiu krajów europejskich.

Wyniki projektu HYPIEND mają pomóc w opracowaniu nowych metod badań przesiewowych substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego oraz w opracowaniu nowych strategii i polityk w zakresie zdrowia publicznego w celu zminimalizowania narażenia najbardziej narażonych populacji.

Zobacz więcej:

/źródło: na podstawie CMKP